Thomas Heij is filosoof, eindredacteur en vertaler van onder meer Virginia Woolf, George Orwell, Isaiah Berlin, Margaret Cavendish en Francis Bacon.
‘De vos weet van alles, maar de egel weet één groot iets.’ Zo begint een beroemd essay van Isaiah Berlin. Zelf ben ik vermoedelijk een vos: als filosoof, vertaler, redacteur en vormgever maak ik boeken, artikelen en interviews.
Ik studeerde filosofie in Groningen, en was eindredacteur, videomaker en vormgever van iFilosofie bij de isvw. Daarna werkte ik meer dan tien jaar als eindredacteur, onderzoeker en promotiemedewerker voor het Nexus Instituut.
Zinnenjacht
Als redacteur, vertaler en gewoon als lezer lees ik dagelijks honderden zinnen. Sommige daarvan zijn opvallend mooi, slecht of gek. Onder de titel ‘zinnenjacht’ schrijf ik korte bespiegelingen over die zinnen. Bekijk hier de insteek van mijn blog. En wil je op de hoogte blijven over nieuwe stukjes, schrijf je dan in voor mijn nieuwsbrief.
Vertalingen
Sinds 2016 vertaal ik, naast mijn baan als redacteur, verschillende soorten teksten. Zo vertaalde ik voor ISVW Uitgevers meerdere filosofische boeken naar het Nederlands en voor de gerenommeerde uitgeverij Bloomsbury een boek van filosoof Paul van Tongeren naar het Engels. Daarnaast vertaal ik zo nu en dan artikelen – zoals dit eerbetoon aan Ágnes Heller of deze persoonlijke tekst van Patti Smith over Jean Genet – en ‘luchtige’ teksten zoals ‘Scheet vol trots’ van Benjamin Franklin en ‘Een lekkere kop thee’ van George Orwell. In 2019 rondde ik het eerste jaar van de opleiding literair vertalen aan de Vertalersvakschool Amsterdam succesvol af.
Woorden willen losjes leven
In mei 2024 verscheen Woorden willen losjes leven, de vertaling die Pauline Slot en ik maakten van essays van Virginia Woolf. We kozen 22 essays – over schrijverschap, literatuur, recenseren en briefschrijven, maar ook over straatmuzikanten, de filmkunst, schilderijen, een bezoekje aan de tandarts en een Duitse luchtaanval – die we voorzagen van korte inleidingen en een voorwoord.
Over nationalisme
Eind 2023 verscheen Over nationalisme. Schrijver Bas Heijne vroeg me of hij mijn vertaling van het klassieke essay ‘Notes on Nationalism’ van George Orwell mocht overnemen voor deze nieuwe publicatie. In november verscheen dit boek bij uitgeverij Prometheus, met daarin een uitgebreide inleiding van Heijne en mijn vertaling van Orwell.
Tegen totalitarisme
In juni 2021 verscheen Tegen totalitarisme. Essays over politiek en literatuur van George Orwell: een selectie essays, columns en radiopraatjes van Orwell, die ik naar het Nederlands vertaalde. Samen geven deze teksten een mooi inkijkje in het politieke en literaire denken van de auteur van Nineteen Eighty-Four en Animal Farm. De Volkskrant noemde dit boek een van de beste boeken van het jaar.
De egel en de vos
In juni 2020 verscheen mijn vertaling van De egel en de vos, de beroemdste tekst van Isaiah Berlin. Berlin bestempelt daarin beroemde denkers als ‘egels’ – die de wereld als één geheel zien – en ‘vossen’ – die een veelvoud zien. Vervolgens vraagt hij zich af tot welke groep Lev Tolstoj behoort. In zijn geschiedfilosofie zijn namelijk kenmerken van beide te vinden. Berlins oplossing is vernuftig en zet je aan het denken over geschiedenis, vrijheid, moraal en natuurlijk over wat je zelf bent: een egel of een vos.
The Art of Living Well
De gerenommeerde uitgeverij Bloomsbury vroeg mij een Engelse vertaling te maken van Leven is een kunst van filosoof en Denker des Vaderlands Paul van Tongeren. Het boek werd in 2013 uitgeroepen tot beste filosofieboek van dat jaar en is een toegankelijke gids voor levenskunst en deugdethiek. In juni 2020 verscheen mijn vertaling The Art of Living Well.
De stralende wereld
December 2018 verscheen mijn vertaling van De stralende wereld van Margaret Cavendish, over een ontvoerde jonkvrouw die uitgroeit tot keizerin van een andere wereld en flamboyante filosoof. Niet alleen de allereerste feministische utopie, maar ook een van de eerste sciencefictionromans.
Nieuw-Atlantis
Mei 2018 verscheen Nieuw-Atlantis, mijn vertaling van de utopie van Francis Bacon. Deze beroemde klassieker draait om een onbekend eiland met een welvarende en tolerante samenleving. Een klassieker die je een andere blik geeft op wetenschap, religie en samenleving.
De Jefferson Bijbel
Eerder vertaalde ik met Sadije Bunjaku De Jefferson Bijbel, de geheime persoonlijke Bijbel van president Thomas Jefferson. Met een mesje sneed Jefferson alle ongeloofwaardige passages – over engelen, wonderen en wonderbaarlijke genezingen – letterlijk uit de evangelieën. Voor hem was Jezus geen goddelijke, mystieke genezer, maar een historische figuur, een filosoof met een vernieuwende moraal.